Thời điểm giao mùa (thường từ tháng 9–10 và kéo dài tới đầu năm sau) là lúc các bệnh đường hô hấp, trong đó có bệnh do virus cúm mùa, có xu hướng gia tăng. Theo số liệu mới nhất từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cúm mùa đang có xu hướng lưu hành quanh năm.

Đặc biệt, mùa thu 2025 chứng kiến sự gia tăng rõ rệt về số ca mắc và nhập viện, trong đó nhóm trẻ em và người cao tuổi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Tại Việt Nam, Bộ Y tế cảnh báo tỷ lệ trẻ em mắc cúm nhập viện đã tăng nhanh, đặc biệt tại các thành phố lớn, nơi mật độ dân cư cao và thời tiết biến động thất thường.

Theo các chuyên gia dịch tễ, có nhiều yếu tố góp phần khiến cúm mùa không còn mang tính mùa vụ rõ rệt như trước.

• Biến đổi khí hậu: Nhiệt độ thất thường và độ ẩm cao tạo điều kiện cho virus cúm tồn tại và lây lan quanh năm.
• Di chuyển toàn cầu: Du lịch, giao thương quốc tế và các hoạt động đông người giúp virus cúm dễ dàng lan rộng hơn.
• Suy giảm miễn dịch cộng đồng: Sau đại dịch COVID -19, thói quen tiêm vaccine phòng cúm ở nhiều nước có xu hướng giảm, khiến nhóm nguy cơ (trẻ em, người già, phụ nữ mang thai) dễ mắc bệnh.
• Sự biến đổi của virus: Virus cúm có khả năng biến đổi nhanh, tạo ra các chủng mới có thể né tránh miễn dịch, làm gia tăng ca nhiễm.

Tại Việt Nam, thời điểm giao mùa với thời tiết thay đổi thất thường, độ ẩm, nhiệt độ trở nên thuận lợi cho virus cúm phát triển và lan truyền. Ở trẻ em, triệu chứng cúm mùa thường xuất hiện khá đột ngột:

• Sốt cao (có thể 38–40 °C), rét run
• Ho khan, đau họng, sổ mũi, nghẹt mũi
• Nhức đầu, đau mỏi cơ, mệt mỏi, chán ăn
• Ở trẻ nhỏ có thể kèm buồn nôn, tiêu chảy.

Tuy nhiên, cảnh báo khi trẻ có các biểu hiện sau:

• Khó thở, thở nhanh, tức ngực
• Sốt kéo dài dù đã dùng thuốc hạ sốt
• Da môi/tay chân tím tái, li bì, co giật hoặc lơ mơ.

Ở những trường hợp như vậy cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm

Biến chứng nguy hiểm

• Viêm phổi nặng
• Suy hô hấp
• Viêm cơ tim
• Viêm não
• Mất nước
• Co giật do sốt cao
• Bội nhiễm vi khuẩn đường hô hấp

Biện pháp phòng ngừa

1. Tiêm vaccine cúm mùa hàng năm: Đây là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc và biến chứng.

• Thời điểm tốt để tiêm là khoảng từ tháng 9–10 – ngay khi bắt đầu mùa cao điểm cúm.
• Trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa thể tiêm vaccine cúm, vì vậy cần nhờ người lớn/lứa tuổi lớn hơn bảo vệ bằng cách tiêm chủ động và thực hiện phòng tránh nghiêm ngặt.

2. Tăng cường vệ sinh cá nhân & môi trường:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc cúm hoặc các bệnh đường hô hấp.
• Đảm bảo lớp học, nhà ở thông thoáng, tránh đông đúc nơi kín.
• Khăn, đồ chơi, vật dụng dùng chung nên được vệ sinh sạch sẽ.

3. Chăm sóc sức khỏe chung cho trẻ:

• Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, ngủ đủ giấc, vận động hợp lý để nâng cao sức đề kháng.
• Theo dõi tình hình giao mùa, dịch bệnh đường hô hấp khi trẻ đi học trở lại.
• Mặc ấm cho trẻ, tránh bị cảm lạnh/giao mùa.

4. Khi có biểu hiện nghi ngờ cúm:

• Cách ly tạm thời với các trẻ khác để hạn chế lây lan.
• Hạ sốt đúng cách (theo hướng dẫn bác sỹ) – tránh tự dùng thuốc sai hoặc kéo dài.
• Khi có dấu hiệu cảnh báo biến chứng (khó thở, thở nhanh, tím môi…) cần đưa trẻ đến khám ngay tại các cơ sở y tế gần nhất.

Ở giai đoạn này, việc “chủ động phòng ngừa” là chìa khóa để giữ an toàn cho trẻ và cả gia đình trước nguy cơ gia tăng của bệnh cúm mùa. Nếu phụ huynh cần thêm tư vấn, hãy liên hệ với đội ngũ chăm sóc sức khỏe của chúng IGC để được hỗ trợ.

Nguồn tham khảo: Trung tâm khu vực y tế quận 5